OPINIA PRAWNA W SPRAWIE OGRANICZENIA PRZY UDZIELANIU ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ PACJENTOM INNYM NIŻ Z PODEJRZENIEM LUB ZAKAŻENIEM WIRUSEM SARS-COV-2 PRZEZ OSOBY WYKONUJĄCE ZAWÓD MEDYCZNY

KANCELARIA RADCY PRAWNEGO JULIA GAŁĄSKA

UL. J.K. CHODKIEWICZA 19B/42, 85-065 BYDGOSZCZ, TEL. + 48 52 322 33 94

kancelaria@jgkancelaria.pl

OGRANICZENIA PRZY UDZIELANIU ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ PACJENTOM INNYM NIŻ Z PODEJRZENIEM LUB ZAKAŻENIEM WIRUSEM SARS-COV-2 PRZEZ OSOBY WYKONUJĄCE ZAWÓD MEDYCZNY

W dniu 25 marca 2020 r. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko wydała Komunikat adresowany do Pracowników sektora ochrony zdrowia, w którym zwróciła się z prośbą, by personel ochrony zdrowia w przypadku wykonywania pracy w kontakcie
z osobami zdiagnozowanymi zakażeniem koronawirusem powstrzymał się od wykonywania pracy z innymi pacjentami, w innych podmiotach leczniczych. Tak samo innym pracownikom, Sekretarz Stanu zaleciła ograniczenie liczby miejsc wykonywanej pracy.

W dniu 27 marca 2020 r. podobne zalecenia wydał Minister Zdrowia Łukasz Szumowski prosząc personel medyczny, by ten w miarę możliwości ograniczył swoją aktywność zawodową do jednego podmiotu medycznego. Minister Zdrowia wskazał przy tym, iż „ograniczenia te, o których wspomniała również Pani Minister Józefa Szczurek-Żelazko w piśmie z dnia 25 marca 2020 r., skierowane są przede wszystkim do pracowników jednoimiennych szpitali zakaźnych oraz oddziałów zakaźnych w szpitalach ogólnych”. 

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 dodała art. 7d do Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu następującym – 

"Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia, standardy w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem, mając na względzie potrzebę zapobiegania i zwalczania zakażeń COVID-19”.

Projekt rozporządzenia w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem został przedstawiony przez Ministra Zdrowia w dniu 17 kwietnia 2020 r. 

OIPiP w Bydgoszczy otrzymała go w dniu 22.04.2020r. o godz. 13.00 z prośbą do zgłaszania uwag do dnia 22.04.2020 r. do godz. 14.00.

Przedmiotowy projekt zakłada, że osoby wykonujące pracę na stanowiskach umieszczonych w wykazie stanowisk, o którym mowa poniżej, nie będą mogły udzielać świadczeń zdrowotnych pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, chyba, że udzielając tych świadczeń nie mają bezpośredniego kontaktu z tymi pacjentami (dalej „ograniczenie”).

Ograniczenie dotyczyć będzie osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w podmiotach leczniczych umieszczonych w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne:

1. wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 (tzw. szpitale jednoimienne) lub,

2. w którego wyodrębnionej komórce organizacyjnej udzielane są świadczenia zdrowotne wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

Wykaz podmiotów leczniczych, o których mowa w art. 7 ust. 1, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym w drodze obwieszczenia wojewody oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia. W załączeniu opracowania został dołączony aktualny wykaz  - OBWIESZCZENIE WOJEWODY KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 16 kwietnia 2020 r. w sprawie aktualizacji wykazu podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

Jednocześnie z ww. rozporządzeniem Minister Zdrowia wyda kierowane do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia polecenie zobowiązujące NFZ do przekazania podmiotom leczniczym środków finansowych, na przyznanie osobom uczestniczącym w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, objętym ograniczeniem, dodatkowego świadczenia pieniężnego.

Projekt rozporządzenia budzi wiele zastrzeżeń, wśród których należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie – 

1. pozbawienie pielęgniarek i położnych źródeł zarobkowania – obecnie często pielęgniarki i położne wykonują świadczenia zdrowotne na rzecz dwóch lub więcej podmiotów leczniczych z uwagi na fakt, iż praca w jednym podmiocie nie zapewnia im godnego wynagrodzenia. Co prawda w przypadku ograniczenia pracy pielęgniarki lub położnej, zgodnie z projektem, Minister Zdrowia wyda kierowane do Prezesa NFZ polecenie, zobowiązujące NFZ do wypłaty dodatkowego świadczenia pieniężnego z ograniczeniem tej rekompensaty do 50 % lub do 80% utraconych dochodów, jednakże mając na uwadze tak szerokie ograniczenie swobód obywatelskich, rekompensata winna być wypłacona w równowartości całego utraconego przez pielęgniarkę lub położną dochodu;
2. kryzys kadrowy – zobowiązanie części personelu medycznego do pracy tylko w jednym podmiocie leczniczym spowoduje poważny problem kadrowy w innych podmiotach leczniczych, czym może doprowadzić do sytuacji, gdzie pacjent niezarażony koronawirusem SARS-CoV-2 nie uzyska należnych mu świadczeń opieki zdrowotnej;
3. projekt rozporządzenia nie określa wprost czy dotyczyć ma ono wszystkich pielęgniarek i położnych bez względu na formę zatrudnienia, czy tylko tych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę;
4. zgodnie z paragrafem 2 ust. 3 projektu pozbawiono pielęgniarkę i położoną  możliwości wnioskowania do wojewody albo dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ o wyrażanie zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny mimo objęcia ich zakazem. Możliwość złożenia takiego wniosku  przysługuje jedynie kierownikowi podmiotu leczniczego;
5. paragraf 3 ust. 1 projektu przewiduje, iż pracodawca personelu medycznego objętego ograniczeniem udzielania świadczeń innym pacjentom udziela temu pracownikowi na jego wniosek urlopu bezpłatnego na czas wykonywania świadczeń opieki zdrowotnej związanej z COVID-19. Prawodawca w żaden sposób nie zajął się sytuacją personelu medycznego będącego na kontrakcie.

Powyższe omówienie dotyczy projektu rozporządzenia w sprawie standardów w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem. Na dzień 24.04.2020 r. nie zostało ono ogłoszone. 

Zarówno Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, jak i Naczelna Izba Lekarska złożyły zastrzeżenia do projektu, co może skutkować odmiennymi rozwiązaniami w ostatecznym kształcie rozporządzenia. 

sporządzono w dniu 24.04.2020 r. 

Radca prawny Julia Gałąska